Halal diervoeder: een uitdaging en een kans Over waarom je je als halalconsument zorgen moet maken over wat Halal slachtdieren te eten krijgen

Kwalitatief en voedzaam veevoeder is belangrijk voor de groei van slachtdieren zoals runderen.

De vraag naar Halal vlees en eieren neemt wereldwijd toe. Maar aan die voedingsmiddelen is niet te zien wat voor voer de dieren hebben gekregen, terwijl dit voor moslims wél een belangrijk punt is. Voldoen aan de toenemende vraag naar Halal diervoeder (als voer voor dieren die voor de halal-levensmiddelenindustrie zijn bestemd) is zowel een uitdaging áls een kans voor ondernemers in de diervoederindustrie.

Halal is het Arabische woord voor ‘toegestaan, wettig’, en Haram betekent ‘niet toegestaan of verboden’. Door moslims geconsumeerd voedsel dat voldoet aan de islamitische spijswetten (de islamitische voedingsrichtlijnen) wordt Halal genoemd. Volgens een onderzoek uit 2009 van het Pew Forum on Religion and Public Life leven er wereldwijd – verdeeld over meer dan 100 landen – ongeveer 1,6 miljard moslims.

Van hun geloof mogen moslims alleen Halal voedingsmiddelen consumeren. Naar schatting 70% van alle moslims houdt zich – op zijn minst gedeeltelijk – aan de religieuze restricties die verband houden met Halal voedsel en voeding (oftewel de islamitische spijswetten). Daardoor is de markt van Halal voedsel en voeding de afgelopen tien jaar geëxplodeerd, en nog steeds groeiende. Volgens de Agri Food Trade Service van Agriculture and Food Canada had de handel in Halal voedsel en voeding tussen landen in 2010 een gezamenlijke waarde van 660 (!) miljard dollar.

In oktober 2011 overschreed de wereldbevolking de 7 miljard. De moslimbevolking vormt dus zo’n 26% van de totale wereldbevolking. De islam is hiermee de grootste religie ter wereld en ook de snelst groeiende: zowel in de VS, Europa als wereldwijd. Meer dan 60% van de wereldwijde moslimbevolking bevindt zich in Azië, en ongeveer 20% in het Midden-Oosten en Noord-Afrika (het continent dat het hoogste percentage landen heeft met een moslimmeerderheid). Het toenemende halalbewustzijn onder moslimconsumenten creëert een grotere vraag naar Halal voedsel en andere halal-consumptiegoederen. Door de snelle groei van de halal-voedingsindustrie in de VS en Europa zijn deze landen belangrijke spelers geworden in de wereldhandel in Halal voedsel en -diensten.

Groeiend (halal)bewustzijn

Over de gehele wereld gaan consumenten bewuster om met eten, gezondheid en voeding in het algemeen. Ze willen graag gezond en microbiologisch veilig voedsel eten met weinig calorieën, cholesterol, vet en zout, en zonder synthetische chemicaliën. Moslims worden geacht er alles aan te doen om gezond en Halal voedsel te nuttigen. Niet-moslimconsumenten zien Halal voedsel vaak als voedsel dat met zorg is geselecteerd en verwerkt, om zo de hoogste kwaliteit te verkrijgen. Halal voedsel moet namelijk vrij zijn van alle bestanddelen die moslims niet mogen consumeren. Er is wereldwijd dus een enorm potentieel voor Halal vlees vanwege de enorme groei van de moslimbevolking en van het aantal mensen van andere godsdiensten die de voordelen van Halal vlees onderschrijven.

Halal vlees is in Noord-Amerika en Europa overal verkrijgbaar, en ook nog eens in grote hoeveelheden. Aan het vlees zélf is meestal niet te zien wat de inmiddels geslachte dieren te eten hebben gekregen: iets wat voor moslims belangrijk is. Het meeste dierenvoer bevat namelijk dierlijke afvalproducten. Deze (ongewenste) dierlijke afvalproducten zijn een gegeven waar de leveranciers van Halal vlees, melk en eieren rekening mee moeten houden. Volgens veel moslimconsumenten is het vlees van dieren die met dierlijke afvalproducten zijn gevoerd haram voor consumptie. Voldoen aan de vraag naar Halal diervoeder (als voer voor dieren die bestemd zijn voor de halal-levensmiddelenindustrie) vormt zodoende zowel een uitdaging áls een kans voor ondernemers in de diervoederindustrie.

Volgens veel halal-deskundigen is het toepassen van de islamitisch-rituele slacht alléén niet voldoende. Het diervoeder moet ook Halal zijn.

Plantaardige ingrediënten: de juiste keuze

Diervoeder voor dieren – zoals graasvee, pluimvee, vis en waterdieren zoals krab- en kreeftachtigen etc. die bestemd zijn voor de levensmiddelenindustrie – hoort voedingsstoffen te bevatten die noodzakelijk zijn voor een normale en gezonde groei. Het ideale Halal diervoeder bevat ingrediënten die afkomstig zijn van planten. Om economische redenen worden dieren echter gevoerd met allerlei voedersoorten die de gemiddelde consument ongepast, onnatuurlijk en misschien zelfs weerzinwekkend vindt. Bijvoorbeeld vlees, bloed, overreden dieren en andere twijfelachtige voedersoorten die per definitie ongeschikt zijn voor menselijke consumptie (maar indirect wél op onze eettafel terecht komen). Voor moslims wordt deze gruwel nog verergerd als deze dierlijke bijproducten afkomstig zijn van een varken: een dier dat altijd Haram is.

Als moslim moet je je zorgen maken over wat voor diervoeder de voor de levensmiddelenindustrie bestemde (slacht)dieren te eten krijgen. De meeste halalconsumenten beseffen niet dat het niet voldoende is om de Halal dieren enkel en alleen volgens de islamitische wet te slachten. Het diervoeder moet ook Halal zijn.

Of halal-gecertificeerd of vernietigd

Sommige Golfstaten eisen nu al dat bepaalde leveranciers uitsluitend plantaardig diervoeder aan hun kippen geven. Er zijn verschillende gevallen bekend waarbij geïmporteerd vee werd geweigerd omdat het vee diervoeder kreeg waar varkensvlees in was verwerkt. Vanuit marketing-technisch oogpunt wordt het ook steeds lonend(er) voor mensen die in de vleessector actief zijn om over te schakelen op het gebruik van Halal diervoeder, omdat zo hun perspectief op het verkrijgen van een groter marktaandeel verbetert. Handelaren die Halal vlees naar islamitische landen exporteren moeten bereid zijn om hun diervoeder te laten voldoen aan de islamitische vereisten. Zeker nu deze importerende landen eisen dat het voer dat de dieren krijgen óók halal-gecertificeerd is (dus niet meer alleen het eindproduct).

In 2009 vaardigde het Pakistaanse hooggerechtshof orders uit om geïmporteerd kippenvoer – dat besmet was met varkensvlees – te vernietigen. Het hooggerechtshof gaf daarnaast opdracht stappen te nemen tegen degenen die verantwoordelijk waren voor het importeren van het verontreinigde kippenvoer. In Maleisië is een commissie gevormd die erop moet toezien dat het kippenvoer dat door commerciële boerderijen wordt gebruikt vrij is van varkensenzymen. Nog onlangs spraken in België woonachtige moslims hun zorgen uit over het feit dat zij met varkensvet en varkensproteïne gevoerde vis hadden geconsumeerd. Recentelijk heeft de Europese Unie namelijk een wetgeving goedgekeurd die het viskwekers in de EU vanaf juni 2013 toestaat vetten en proteïnen te gebruiken van dieren, waaronder varkens. Dit besluit heeft onrust gewekt onder in Europa woonachtige moslims, en was voor islamitische organisaties in Brussel aanleiding om de religieuze instellingen (zoals sharia-raden en moskee-organisaties) om een officieel islamitisch-juridisch oordeel te vragen.

Wat moslims ook met afschuw vervult is het gebruik van bloedmeel. De eerste stap zou de afschaffing van het gebruik van varkensbloed zijn, maar ook het gebruik van andere soorten bloedmeel is een bron van zorg. Momenteel maken dierlijke proteïnen een belangrijk deel uit van het dieet van dieren die bestemd zijn voor de (halal-)levensmiddelenindustrie. Maar nu plantaardig voer op grote(re) schaal beschikbaar is, zullen bedrijven die de groeiende moslimmarkt willen bedienen moeten overschakelen op diervoeder dat volledig vrij is van dierlijke bestanddelen.

Mian Nadeem Riaz PhD, Food Protein R&D Center, Texas A&M University, VS.
ALLABOUTFEED Volume 21, No. 9, 2013

Het bovenstaande artikel is vertaald in opdracht van de Stichting Halalpolitie. Om de leesbaarheid te bevorderen is het artikel door onze eindredacteur (lichtelijk) aangepast, echter zonder de boodschap van de auteur uit het oog te verliezen.

© Stichting Halalpolitie | Steun ons met een like, tweet of post op social media!